Netherlands

Hypotheek aflossen met pensioengelden?

 

Staatssecretaris Klijnsma van Sociale Zaken en Werkgelegenheid gaat verder met haar verkenning naar de mogelijkheid om pensioen in te zetten voor de aflossing van een hypotheek. Waarschijnlijk verschijnt er in januari 2015 een rapport over deze verkenning.

 
Deel deze pagina

Klijnsma onderzoekt twee varianten van hypotheekaflossing met pensioengelden. Inzet van een deel van de pensioenpremie en inzet van een deel van de al opgebouwde aanspraak via afkoop. Aanleiding voor deze verkenning is een voorstel van de Reformatisch Maatschappelijke Unie (RMU) uit 2011 om het werknemersdeel van de pensioenpremie in te zetten voor de financiering van een woning. Soortgelijke ideeën kwamen ook tijdens de Nationale Pensioendialoog weer voorbij.

Kans op restschuld
De eerste voorstellen over de inzet van pensioengelden voor het aflossen van een hypotheek kwamen toen er in 2011 veel woningen ‘onder water’ bleken te staan. Vereniging Eigen Huis (VEH) geeft aan dat de waarde van ongeveer een derde van de koophuizen lager is dan de hypotheek die erop rust. In al die gevallen is er een kans op restschuld bij verkoop van de woning.

Maatregelen woningmarkt
Ondertussen is er veel aan gedaan om het probleem van mogelijke restschuld op te lossen, het aflossen van een hypotheek te bevorderen en het kopen van een woning voor starters aantrekkelijker te maken. Ook zijn de regels voor het verstrekken van een hypotheek en de aftrek van betaalde rente nu strenger. Allemaal om te voorkomen dat woningbezitters financiële problemen krijgen. Wellicht komt hier dus de keuze om pensioen(premie) te gebruiken voor het terugbetalen van de hypotheek nog bij.

Knelpunten inzet pensioengeld
Staatssecretaris Klijnsma is positief over het inzetten van pensioengelden voor het aflossen van een hypotheek: het helpt de woningmarkt en beperkt de risico’s. Maar er zijn ook knelpunten. Pensioengeld inzetten voor het aflossen van een hypotheek betekent namelijk wel een lagere pensioenuitkering. Daartegenover staat dat na aflossing de woonlasten lager zijn en de vrijval in de hypotheek gebruikt kan worden voor de aankoop van een duurdere woning. De levensstandaard neemt in beide gevallen toe. Wel is het zo dat een duurdere woning meestal hogere woninglasten, zoals stookkosten, met zich meebrengt.

Verschillende doelgroepen
Verder weegt de vermindering van de pensioenpremie zwaar als veel jongeren voor deze optie kiezen. En het risico bestaat dat vooral ouderen voor afkoop van pensioen kiezen. Dit heeft een negatief effect op de doorsneepremie en de solidariteit tussen deze twee groepen. Klijnsma wijst daarnaast op mogelijke ongelijke behandeling en leeftijdsdiscriminatie. Voor vrouwen is het pensioen duurder. Er is dan dus een hogere premie beschikbaar voor aflossing. Ouderen ontvangen een hogere waarde voor de af te kopen pensioenaanspraken dan jongeren bij hetzelfde pensioenbedrag.

Visie Aon Hewitt
Het kabinet staat open voor de ideeën over pensioen en wonen. Dat is positief. De vraag is wel of deze ontwikkelingen snel genoeg gaan. Inmiddels is al een behoorlijk aantal maatregelen getroffen om het voor starters op de woningmarkt aantrekkelijker te maken en financieringsrisico’s te beperken. Bovendien lijkt de woningmarkt inmiddels weer wat aan te trekken.

Drieluik pensioen-wonen-zorg
Maar misschien kunnen de ideeën worden doorgetrokken naar een budget voor pensioen in combinatie met zorg. Mensen moeten immers steeds meer zorgkosten zelf betalen, terwijl deze kosten tegelijkertijd stijgen. Wellicht kan het ook in combinatie met mogelijkheden voor mantelzorg of in- of aanwonende ouderen. Uiteindelijk levert dit dan een drieluik pensioen – wonen – zorg op, waarin onderlinge uitruil van middelen mogelijk is.

Complex
Mogelijke risico’s afwegen als de pensioenuitkering daalt, is complex. Daarbij is de verwachting dat toeslagverlening op pensioenen nog jaren onder de maat blijft en pensioenen nog steeds gekort kunnen worden. Het is de vraag of deelnemers aan een pensioenregeling al deze ontwikkelingen zelf goed kunnen overzien en een weloverwogen keuze kunnen maken. Ook is het de vraag of de middelen voor besteding aan wonen die beschikbaar komen uit de pensioenpremie of door afkoop van pensioen hoog genoeg zullen zijn. Afgezet tegen de hoogte van de hypotheek gaat het in veel gevallen namelijk om relatief kleine bedragen.

Klein deel pensioen afkopen
Toch is er eenvoudig een eerste stap te zetten in het beschikbaar stellen van pensioen voor aflossing van de hypotheek. Geef alle deelnemers aan een pensioenregeling de keuze om een klein deel van het pensioen af te kopen. Deze mogelijkheid bestaat nu al voor werknemers die maar over een korte periode pensioen hebben opgebouwd.

Onderzoek naar een alternatieve besteding van pensioengelden is in ieder geval een goede investering. Zeker als hieraan in de toekomst het onderwerp zorg wordt toegevoegd.