Sinds de uitbreiding van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) in 2015 bieden steeds meer mensen mantelzorg. Wie nu voor ondersteuning aanklopt bij de gemeente moet aantonen dat er geen mantelzorger voorhanden is. Vindt de gemeente dat mantelzorg wel mogelijk is, dan kan iemand geen beroep doen op de Wmo. Steeds meer mensen doen daarom noodgedwongen een beroep op hun naasten. Dat kan dus ook gevolgen hebben voor de beschikbaarheid van uw medewerkers.
Mantelzorg: een rekbaar begrip
Het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) heeft berekend dat er in 2014 al ongeveer 4,6 miljoen mensen mantelzorg verleenden. Onder mantelzorg verstaat het SCP: ‘alle niet-beroepsmatige hulp aan mensen met uiteenlopende gezondheidsproblemen’. Dat gaat verder dan alleen het zorgen voor hulpbehoevende ouders. Dat gaat bijvoorbeeld ook over een buurman met beperkingen helpen, echte zorg én indirecte hulp bieden, zoals boodschappen, administratie of het huishouden doen. Mantelzorg is dus een rekbaar begrip. Er zijn grote verschillen in de taken die mantelzorgers uitvoeren en de hoeveelheid tijd die ze eraan kwijt zijn.
Belastende taak
Uit onderzoek van het SCP blijkt dat veel mantelzorgers hun taak mentaal belastend vinden. Vier op de tien geeft aan dat de situatie van de persoon die zij verzorgen hen nooit loslaat. Dit kan leiden tot slaapproblemen, chronische vermoeidheid en in het uiterste geval zelfs tot ziekte of overspannenheid. Zes procent van de huidige mantelzorgers geeft aan ziek of overspannen te zijn geworden door het verlenen van de noodzakelijke zorg, aldus het SCP. Bijna één op de tien mantelzorgers - ongeveer 400.000 mensen - ervaart problemen die tot overbelasting kunnen leiden.
Ondersteunen van mantelzorgers
De overheid erkent dat mantelzorgen naast een betaalde baan belastend kan zijn. Daarom is er een aantal wettelijke regelingen in het leven geroepen om mantelzorgers tegemoet te komen, zodat zij zorg en werk beter kunnen combineren:
- Regelingen voor het opnemen van zorgverlof zijn uitgebreid.
- De Wet flexibel werken biedt werknemers meer mogelijkheden om flexibel te werken wat betreft werktijden en werkplek.
- Gemeenten moeten mantelzorgers op verschillende manieren ondersteunen, zoals het bieden van tijdelijke respijtzorg in specifieke situaties of het organiseren van een steunpunt voor mantelzorgers.
Lang niet iedereen is op de hoogte van het bestaan van deze regelingen. Daarnaast kennen de regelingen voorwaarden waardoor niet iedere mantelzorger ondersteuning kan krijgen.
Veel zorgverzekeraars bieden in aanvullende zorgpakketten mogelijkheden om mantelzorgers te ontlasten. Bijvoorbeeld door een mantelzorgcoach of respijtzorg in te zetten, zodat de mantelzorger even op adem kan komen. Maar ook deze mogelijkheden zijn vaak niet bekend bij de mensen die het nodig hebben.
Advies van Aon
Het is belangrijk dat u oog heeft voor medewerkers die naast hun werk mantelzorg bieden. Naast de tijd die zij besteden aan het bieden van zorg, blijven zij vaak hun gewone aantal uren werken. Dit kan een zware belasting zijn, die op de langere termijn kan leiden tot uitval. U kunt dit gedeeltelijk voorkomen door aandacht te besteden aan de situatie waarin uw medewerker zich bevindt.
Hoe voorkomt u langdurig verzuim door de uitval van uw mantelzorgende werknemer? Aon adviseert u hierin vier stappen te nemen:
- Maak mantelzorg bespreekbaar binnen uw organisatie.
- Maak mantelzorg onderdeel van uw beleid en communiceer dat goed.
- Maak gebruik van bestaande ondersteuningsmogelijkheden, bijvoorbeeld via uw zorgcollectiviteit.
- Denk na over mogelijke flexibele oplossingen voor uw medewerkers.
In de whitepaper ‘Mantelzorg: de juiste ondersteuning maakt het verschil’ leest u meer over mantelzorg en de ondersteuning die u uw werknemers kunt bieden.
