Netherlands

Arbeidsparticipatie (nog niet) voor iedereen

 

Om de sociale zekerheid betaalbaar en bereikbaar te houden heeft de overheid voorzieningen versoberd en regels aangescherpt. In de afgelopen 25 jaar zijn dan ook steeds meer verantwoordelijkheden bij de werkgevers neergelegd. Op 1 januari 2015 werd de Participatiewet van kracht. Deze wet is bedoeld om mensen die niet zelfstandig het minimumloon kunnen verdienen (hierna ‘arbeidsbeperkten’ genoemd), aan het werk te krijgen bij reguliere werkgevers. Enkele mazen in deze wet zorgen er helaas voor dat betaald werk nog niet voor iedereen is weggelegd.

Werkgevers die arbeidsbeperkten in dienst nemen, kunnen loonkostensubsidie ontvangen. Deze tegemoetkoming is afhankelijk van het percentage dat een arbeidsbeperkte medewerker van het minimumloon kan verdienen. Voor mensen die wél net het minimumloon zelfstandig kunnen verdienen schuilt hierin het risico dat zij niet meer aan het werk kunnen komen. Daarom gaat de loonkostensubsidie gelden voor medewerkers die tot 120% van het minimumloon kunnen verdienen.

Geen stimulans
In onderstaand schematisch overzicht staan de loonkosten voor werkgevers, afhankelijk van het percentage dat de (arbeidsbeperkte) medewerker zelfstandig kan verdienen. Opvallend is dat werknemers die meer dan 120% van het minimumloon kunnen verdienen, voor de werkgever een kostenstijging van 23% met zich meebrengen. Dit is voor werkgevers weinig stimulerend om medewerkers in dienst te nemen die rond deze grens aan verdiencapaciteit zitten.

wga

Nieuwe arbeidsplaatsen
De Participatiewet is gelijktijdig ingevoerd met de Wet banenafspraak. Deze wet beoogt dat er in 2025 125.000 nieuwe arbeidsplaatsen zijn gecreëerd voor arbeidsbeperkten. De bedoeling is dat het bedrijfsleven hiervan 100.000 banen voor zijn rekening neemt, de overheid 25.000. Een eerste meting van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW), in januari 2015, laat zien dat het bedrijfsleven een bemoedigend resultaat boekt. De overheid blijft behoorlijk achter in het creëren van nieuwe arbeidsplaatsen.

 

wga

 

Tabel: arbeidsplaatsen voor arbeidsbeperkten (bron: SZW)

Deze ontwikkelingen laten opnieuw zien dat de overheid de Sociale Zekerheid steeds meer overlaat aan werkgevers. Met wet- en regelgeving wordt geprobeerd om werkgevers te ondersteunen, maar dat heeft niet altijd de juiste uitwerking. Loonkostensubsidie is in de basis een prima instrument om werkgevers tegemoet te komen of te stimuleren. Maar het kan ook ten koste gaan van de 'gewone' werknemer. Een recent voorbeeld is het ontslag van vijftig schoonmakers die plaats moesten maken voor arbeidsbeperkten. Dit is in het kader van de Banenafspraak een goed initiatief, maar wat betreft arbeidsparticipatie voor iedereen een vreemde uitkomst. Ditzelfde kan zich ook voordoen wanneer een werkgever moet kiezen tussen het re-integreren van een zieke werknemer of het creëren van een nieuwe arbeidsplaats voor een arbeidsbeperkte.

Doelgroep controleren
Aon ziet in de praktijk dat werkgevers niet altijd weten voor wie er precies banen moeten worden gecreëerd. Niet alle personen die onder de Participatiewet vallen, behoren ook tot de doelgroep van de Banenafspraak. Wij adviseren daarom om altijd te controleren tot welke doelgroep die persoon behoort.