In hoeverre klopt deze stelling? Aan welke voorwaarden moet men voldoen? Hoe staan de arbeidsongevallenverzekeraars hier tegenover?
Naarmate de pandemie vordert, neemt ook onze kennis over het coronavirus toe. We weten ondertussen met zekerheid dat het virus zich van persoon tot persoon verspreidt via kleine druppeltjes (aërosolen).Zo belandt het virus in de lucht, op voorwerpen en oppervlakken. Het virus kan dan personen besmetten die de lucht inademen of voorwerpen en/of oppervlakken aanraken en nadien de mond, neus of ogen.
FEDRIS stelt dat steeds moet worden voldaan aan de wettelijke vereisten om van een arbeidsongeval te spreken. Hieronder lijsten we ze nog even op:
- Het moet om een plotse gebeurtenis gaan.
- De plotse gebeurtenis doet zich voor tijdens én door de uitvoering van de arbeidsovereenkomst.
- Het letsel staat in oorzakelijk verband met de plotse gebeurtenis.
Plotse gebeurtenis
FEDRIS stelt terecht dat een besmetting een kortstondig en eenmalig contact is. Daarom kun je een besmetting als een plotse gebeurtenis beschouwen.
De experts zijn het er echter over eens dat men enkel besmet kan raken tijdens risicocontacten, door bijvoorbeeld langer dan een kwartier met elkaar praten in een gesloten ruimte zonder de anderhalvemeterregel te respecteren. Kun je dan nog spreken van een plotse gebeurtenis? De huidige rechtspraak aanvaardt soms gebeurtenissen binnen een tijdspanne van 24 uur als ‘plotse gebeurtenis’, maar dit blijft een feitelijke beoordeling waarbij de rechterlijke macht het laatste woord heeft.
Tijdens en door de uitvoering van het arbeidscontract
Het slachtoffer zal moeten kunnen bewijzen dat de besmetting plaatsvond tijdens en door de uitvoering van het arbeidscontract.
In de praktijk moet het slachtoffer de volgende bewijzen kunnen leveren:
- De bron van besmetting (collega, klant, leverancier ...), met vermelding van de naam van deze besmettingsbron, zijn of haar testuitslag en de datum.
- Het contact tussen de bron van besmetting en het slachtoffer leidt tot een besmetting binnen de incubatietijd. Het zal niet volstaan dat het slachtoffer louter een collega aanduidt die besmet was met Covid-19. De overdracht of besmetting zelf dient bewezen te worden.
De formele aanpassing van de betrokken reglementen moet plaatsvinden tegen ten laatste 31 december 2021.
Letsel
Covid-19 wordt internationaal erkend als een ziekte, meer bepaald een virale infectie.
De term Covid-19 is dus de benaming van de virale infectie en geeft op geen enkele manier weer welke letsels er exact werden opgelopen. Net zoals bij andere ziektes is er een breed scala aan symptomen mogelijk. In de praktijk zal men dus een concreet letsel moeten kunnen aantonen (orgaanfalen, neurologische schade, secundaire bacteriële infectie door beademing op intensieve zorgen ...). Het louter vermelden van Covid-19 als ‘letsel’ zal dus vermoedelijk niet volstaan.
Klopt deze stelling dan?
Vanuit medisch en juridisch oogpunt klopt de stelling van FEDRIS.
In de praktijk zal het echter zeer moeilijk tot bijna onmogelijk zijn om de ‘plotse gebeurtenis’ te bewijzen, ook al stelt het Hof van Cassatie dat het bewijs maar met voldoende zekerheid (en dus niet met absolute zekerheid) moet worden geleverd.
De arbeidsongevallenwet stelt ook dat het slachtoffer het wettelijk vermoeden van oorzakelijk verband geniet (artikel 9 van de arbeidsongevallenwet van 10 april 1971), wanneer zowel de ‘plotse gebeurtenis’ als het ‘letsel’ zijn bewezen.
Het Hof van Cassatie stelt dat de verzekeraar het tegenbewijs van dit wettelijk vermoeden mag leveren, mits een hoge graad van waarschijnlijkheid. Opnieuw moet er geen absoluut bewijs geleverd worden. In de praktijk zou de arbeidsongevallenverzekeraar dus kunnen verwijzen naar de adviezen en meningen van de experten ter zake om het ‘contact’ te ontkrachten en af te doen als ‘onvoldoende om besmet te raken’.
De arbeidsongevallenwet beoogt de schade te vergoeden van elk trauma van professionele oorsprong, maar ook van ziekten van professionele oorsprong die in principe niet het gevolg zijn van een langdurige blootstelling aan een schadelijk agens die gewoonlijk in het beroepsmilieu aanwezig is (cfr. beroepsziekten).
Men kan zich verder ook nog de vraag stellen of een besmetting tijdens het telewerken gecatalogeerd kan worden als een arbeidsongeval. De besmetting zou dan gebeuren door een gezinslid. Zou de wetgever tijdens het definiëren van het ongevalsbegrip dergelijke risico’s of scenario’s voor ogen hebben gehouden?
De vraag blijft dus in hoeverre men een of meerdere gevolgen van een virale infectie ook daadwerkelijk als een letsel zal beschouwen en of men zal aanvaarden dat besmetting door een zieke collega (besmet met Covid-19) als een ziekte van ‘professionele oorsprong‘ wordt beschouwd. Enkel de rechtgevende macht kan zich hierover uitspreken.
Het lijkt erop dat er —vandaag althans – geen precieze formule bestaat om te bepalen of Covid-19 ‘altijd’ of ‘nooit’ als een arbeidsongeval kan worden beschouwd.
Standpunt van de verzekeraars
Een officieel standpunt vanuit Assuralia is momenteel nog niet bekend.
We kunnen u wel meedelen dat Aon de verscheidene arbeidsongevallenverzekeraars individueel heeft benaderd en dat we daar de boodschap kregen dat Covid-19 niet zomaar als arbeidsongeval zal worden aanvaard.
De algemene teneur luidt dat er een onderscheid moet worden gemaakt tussen ziekte en ongeval.
Verder hoopt men dat dit een aanleiding kan zijn om het debat over de invulling van het ongevalsbegrip terug op te starten en de rol van de verzekeraars en werkgevers nog eens duidelijk in kaart te brengen. En welke risico’s zijn nu werkelijk beroepsrisico’s?
Uw verplichting als werkgever
Hebt u een werknemer die aangifte wenst te doen van een Covid-19-besmetting als arbeidsongeval? Dan herinneren wij u graag aan uw verplichting om ook daadwerkelijk aangifte te doen van deze feiten.