Netherlands

Stikstofbesluit: oorzaken van bedrijfsstilstand uit onverwachte hoek.

 

Zowel in de agrarische sector als in de bouwsector zijn bedrijven tot stilstand gekomen door nieuwe of onzekere normen als gevolg van het zogenaamde Stikstofbesluit. Hoewel PAS (Programma Aanpak Stikstof) en PFAS (een specifieke verzameling onafbreekbare stoffen: poly- en perfluoralkylstoffen) twee verschillende problemen zijn, hebben beide impact op de bedrijfscontinuïteit. Bouwend Nederland schat de gederfde omzet inmiddels op ruim € 4,4 miljard en Grond In Verzet schat in dat meer dan 6.000 banen op het spel staan. Ook voor de agrarische sector is de impact groot.

Impact op boeren en de bouw, maar ook andere sectoren

De impact blijft niet beperkt tot deze twee sectoren. Inmiddels worden de gevolgen ook zichtbaar in de voedselindustrie, de IT-sector, de bouwmarkten en de transportsector. Bestaande stikstofverminderende projecten, zoals het aanleggen van windmolens, zijn ook in gevaar. Zelfs veranderingsprojecten die bijdragen aan de bescherming tegen hoge waterstanden krijgen wellicht ook geen vergunning. Bij het uitvoeren van de werkzaamheden komt immers stikstof vrij. Het kabinet doet serieus onderzoek en het zal nog maanden duren voordat de definitieve drempelwaarde van kracht is. Een definitief en compleet advies van de commissie Remkens wordt niet eerder verwacht dan juni 2020.

Bedrijfsstilstand met nieuwe oorzaak

Nederlandse bedrijven noemen bedrijfsstilstand als het nummer 1 risico. De bekende oorzaken van bedrijfsstilstand zijn fysieke schade (brand of machinebreuk), falende IT-systemen (door bijvoorbeeld cybercrime) of het wegvallen van een belangrijke leverancier of klant. Maar weinig organisaties zagen deze nieuwe normeringen als oorzaak voor bedrijfsstilstand aankomen en waren er dus niet op voorbereid.

Volatiele wereld, nieuwe risico’s

  • Verdere ontwikkeling goed te monitoren en meerdere scenario’s uit te werken, zoals een meest negatief, een verwacht en een positief scenario.
  • Goed de bedrijfsactiviteiten en wet- en regelgeving te analyseren om te bepalen of werkzaamheden en middelen elders kunnen worden ingezet. De wet- en regelgeving is voor bedrijven niet altijd even duidelijk. Onderzoeken wat wel is toegestaan, kan de impact beperken. Zo kunnen bedrijven bepalen hoe zij intern kunnen salderen of kan gebruik worden gemaakt van de ADC-toets. Projecten met een onherroepelijke vergunning kunnen doorgaan. Kleinere projecten kunnen doorgang vinden wanneer zij verder verwijderd liggen van een Natura-2000-gebied.

Actief risicomanagement beperkt impact van risico’s

Vanuit de praktijk zien wij, dat deze impasse voortkomt uit een combinatie van risicothema’s zoals wet- en regelgevingsrisico, bedrijfsstilstand en klimaatverandering. Ondanks deze toenemende risicofactoren, kan je als organisatie actief risicomanagement toepassen met als doel de impact te beperken. Het is verstandig om:

  • Meerdere scenario’s uit te werken, onafhakelijk van de oorzaak, en invulling te geven aan hoe je hierop gaat anticiperen. Van belang is dat iedereen binnen de organisatie hierbij betrokken is.
  • Evalueren van strategie en beleid. Bekijk in hoeverre je economische activiteiten rondom de aangewezen Natura 2000-gebieden kunt beperken , om zo de afhankelijkheid te verkleinen.
  • Duurzaamheid meer en sneller te integreren in de organisatie. In een brief geeft minister Ollongren van Binnenlandse Zaken aan, dat de Rijksoverheid scherpere duurzaamheidseisen gaat stellen voor beleidsopdrachten, ondanks dat dit kostenstijgend kan werken.

De nieuwe PAS- en PFAS-regels, zijn slechts een van de vele gevolgrisico’s die ontstaan uit de verhoogde impact van en aandacht voor klimaatverandering, zoals de toename van het aantal krachtige stormen en periodes van droogte en extreme hitte. Wij verwachten dat de impact van klimaatverandering op bedrijven de komende tijd toeneemt. Omdat de risico’s van klimaatverandering nog steeds niet hoog op de agenda staan, verwachten wij dat de aandacht voor het onderwerp de komende jaren fors zal toenemen, zowel vanuit bedrijven zelf als vanuit de toezichthouder. Bedrijven zullen steeds meer onderzoek gaan doen naar de impact van klimaatverandering op hun bedrijfsvoering en de uitkomsten zullen steeds vaker openbaar worden gemaakt in bijvoorbeeld de jaarverslagen. Hiermee voorkomen we niet de impact van nieuwe regels, maar door er beter op te anticiperen, kunnen we de impact van nieuwe risico’s in de toekomst wel beperken.