Netherlands

Wet aanpak schijnconstructies schiet doel voorbij

 

Oneerlijke concurrentie tussen bedrijven voorkomen en de rechtspositie van werknemers versterken; dat beoogt de Wet aanpak schijnconstructies (WAS) die in 2015 in werking is getreden. De nieuwe wet heeft echter een onbedoeld nadelig gevolg voor werknemers: veel werkgevers zijn gedwongen te stoppen met de werkgeversincasso voor zorgverzekeringen.

De WAS wordt in fasen ingevoerd. Een deel van de nieuwe maatregelen is al van kracht. De laatste gaan in op 1 januari 2017. Vanaf dan is het verboden om medewerkers – na inhoudingen op het brutoloon – minder uit te betalen dan het netto wettelijk minimumloon. Zo steekt de WAS een stokje voor oneerlijke werkgevers die medewerkers op allerlei manieren minder dan het wettelijk minimumloon betalen. Bijvoorbeeld door ingewikkelde constructies met inhoudingen voor maaltijden of huisvesting. De WAS versterkt zo de rechtspositie van (veelal buitenlandse) werknemers én voorkomt oneerlijke concurrentie tussen bedrijven.

Inhouding zorgpremie
Wat de overheid echter over het hoofd ziet, is dat veel werkgevers de ziektekostenpremie voor hun werknemers per jaar voorschieten en de premie achteraf per maand inhouden op het loon. Dit heeft twee positieve gevolgen voor de werknemers. De premie is lager omdat de werkgever per jaar betaalt en daar korting van de zorgverzekeraar voor krijgt. Daarnaast is er geen risico dat de werknemer de ziektekostenpremie niet kan betalen.

Door de invoering van de WAS, komen deze voordelen mogelijk te vervallen. Omdat verschillende instanties de overheid hierop hebben gewezen, heeft minister Asscher aangegeven dat de ziektekostenpremie – onder voorwaarden – toch ingehouden mag worden op het wettelijk minimumloon:

1. Een werknemer moet een werkgever een schriftelijke volmacht verlenen om uit het netto minimumloon betalingen te verrichten.
2. De inhouding van de zorgpremie op het netto minimumloon kan tot maximaal de gemiddelde nominale premie in dat jaar (vastgesteld door het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport).
3.Alleen de premie die verschuldigd is voor de basisverzekering mag worden ingehouden op het wettelijk netto minimumloon.

Probleem nog niet opgelost
Het probleem van de werkgeversincasso bij een zorgcollectiviteit blijft hiermee echter bestaan. De premie voor de basisverzekering mag worden ingehouden op het minimumloon, maar de premie voor de aanvullende verzekeringen niet. Een mogelijkheid is dat werkgevers de premie voor de aanvullende pakketten inhouden op het vakantiegeld van de werknemer. Ook hiervoor moet een werknemer de werkgever machtigen. Een aparte inhouding op het vakantiegeld is administratief erg omslachtig en onhandig. Dus de vraag is hoeveel werkgevers zullen kiezen voor deze optie.

Kwetsbare werknemers de dupe
Aon vreest dat de WAS ervoor zorgt dat veel werkgevers stoppen met de werkgeversincasso. Dit betekent dat verzekeraars zelf de premie moeten incasseren bij de werknemers. Werknemers zijn dan zelf verantwoordelijk voor het betalen van de zorgpremie. Met name bij werknemers met een laag inkomen – die de WAS juist probeert te beschermen – kan dat leiden tot problemen, want:

  • het eventuele kortingsvoordeel van het voorschieten van de premie door de werkgever vervalt, waardoor de premie stijgt;
  • als het de verzekeraar niet lukt de premie te incasseren, loopt de werknemer meer kans om in een incassoregiem of schuldsaneringstraject te komen;
  • werknemers zullen hun verzekeringspakket mogelijk downgraden om kosten te besparen. Het gevolg: ze zijn minder goed verzekerd. Dit kan leiden tot extra kosten voor de werkgever of zelfs tot zorgmijding.

 

Maatregel werkt averechts
Uiteraard begrijpt Aon dat de overheid een einde wil maken aan schimmige salarisconstructies waardoor de rechtspositie van kwetsbare werknemers met een laag inkomen wordt beperkt. Maar zoals de WAS nu is ingestoken, lijkt de wet zijn doel voorbij te schieten.